Esther Teunissen - Tot het bittere einde

: 17 oktober 2025

Tot het bittere einde
Esther Teunissen

1672. De gebroeders de Witt zijn aan de macht in de Republiek en proberen te voorkomen dat Willem van Oranje stadhouder kan worden. Hun tegenstanders zijn de prinsgezinden die ervan overtuigd zijn dat alleen Willem III het land kan redden dat bedreigd wordt door Engeland, Frankrijk en enkele Duitse staten. De broers brengen het er niet levend van af.

Govard Nabuurs is een kundig chirurgijn in Den Haag. Hij heeft nogal wat geheimen: een ervan heeft te maken met de raadspensionaris, Johan de Witt. Govard heeft hem geholpen toen hij werd aangevallen. Dat brengt hem in een lastig parket, omringd als hij is door prinsgezinden.

Anna is de dochter van IJsbrand, broer van Govard. IJsbrand runt een drukkerij, waar Anna de drukproeven corrigeert. Anna is getrouwd met Peer, overtuigd prinsgezind. Samen hebben ze een dochter, Marit.
Peer mishandelt haar, hij liegt en bedriegt, maar Anna is een vrouw in de verkeerde tijd: pogingen om te scheiden mislukken. Er zijn meer problemen waar een vrouw in de zeventiende eeuw tegenaan loopt.

‘Het uithangbord, dat loodrecht op de gevel staat, kraakt in de wind. In verse, glanzende le4tters staat erop: NABUURS EN ZOON’. Irritatie borrelt weer op. Tot voor kort waren de letters versleten en afgebrokkeld, nog uit de tijd van mijn grootvader. Ik had er bij vader op aan gedrongen het bord te verven. Het was een verrassing dat hij wederom ‘Nabuurs en zoon’ liet schilderen. Hij zegt dat het niet passend is om ‘dochter’ op het bord te zetten.’

Dan worden de broers de Witt vermoord.
Advocaat Copmeijer vraagt IJsbrand via Anna om in het geheim een pamflet te drukken dat gericht is tegen de prinsgezinden, met de waarheid over de moord op de broers de Witt. Daar betaalt hij goed voor, en dan kan Anna scheiden van Peer.

Niet veel later wordt IJsbrand dood aangetroffen. Zelfmoord, zeggen ze. Maar dat kan niet, zegt Anna. Als ze vervolgens wil onderzoeken wat er gebeurd is, waarschuwt Govard haar: ze speelt met haar leven.
Ze kan niets doen: ze is alles kwijt: haar huis, de drukkerij.

Het is het verhaal over een vrouw in de zeventiende eeuw. Een tijd waarin een vrouw het eigendom van de man was. Teunissen zet een sterke vrouw neer in de persoon van Anna, die vecht tegen de mores van haar tijd. Daarnaast vertelt ze het verhaal van het jaar 1672, het rampjaar, een jaar waarin welvaart ten einde kwam en het land aan alle kanten bedreigd werd. Oorlog en armoede, plunderingen, honger en de politiek had er geen antwoord op.
Tegen deze achtergrond zijn de gepleegde misdaden niet eens vreemd.
Historische - en thrillerelementen worden tot een goed verhaal geweven, dat vlot leest.

Esther Teunissen (1967, Nijmegen) woont nu in Den Haag. Haar debuut Duimkruid verscheen in 2019.

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER