Thomas Erikson

Wandaden
Thomas Erikson

De kern van het verhaal is snel verteld: een jonge vrouw is het slachtoffer van een gangbang. Vier onbekende mannen verkrachten en mishandelen haar en vinden dat zij onschuldig zijn omdat alles er op wees dat ze er zin in had.
De realiteit lijkt aan hun kant te staan. Veel slachtoffers van verkrachtingen doen niet eens aangifte, en doen ze dat wel, dan belandt slechts een fractie van de daders ook echt achter slot en grendel.

Sara Leijon doet aangifte, waarbij het lot haar gunstig gezind is: ze treft een rechercheur die met haar lot begaan is. Nina Mander is vastbesloten om de zaak met succes aanhangig te maken.
Haar partner Alex King, gedragswetenschapper van beroep, raakt ook bij de zaak betrokken, en is een grote steun. Dat heeft ze hard nodig, want haar zaak is niet sterk, alleen al omdat ‘men’ van mening is dat een vrouw die niet van onbesproken gedrag is, er ‘wel om gevraagd zal hebben’.

Na de inleiding, waarin we lezen waar we mee te maken hebben, volgt de gang van zaken rondom het proces. Er zijn flashbacks naar het gebeuren zelf, en er wordt uitgelegd waarom Alex zo betrokken is. Het verhaal speelt in die fase van het boek vooral om ethische kwesties, en is een soort psychologische ontleding van de gang van zaken rondom een verkrachtingszaak.
Dat is reuze interessant omdat dit verhaal helaas ook in Nederland – het boek speelt in Zweden – actueel zou zijn. Het meisje lijkt in het proces niet behandeld te worden als slachtoffer, sterker nog: ook privé wordt ze met de nek aangekeken. Het lijkt wel of zij degene is die in de beklaagdenbank staat! Alsof zij er op uit is het leven van die jongens te verzieken. Dat die knullen daaraan zelf schuldig zijn, daar lijkt niemand van uit te gaan.

Het is eigenlijk jammer dat als de ontknoping dichtbij is, de schrijver zich realiseert dat hij eigenlijk een thriller aan het schrijven is. Er moeten dan nog wat andere verhaallijntjes, die al wel een beetje voorbereid waren, afgerond worden. Het verhaal van de broer bijvoorbeeld vind ik storend.
Ik vond de ethische kwestie zoals die aangeroerd werd, en zoals die ‘verantwoord’ werd in een nawoord, zeer de moeite waard, maar de slotfase van het verhaal, waarvan ik natuurlijk toegeef dat die nodig is, een stuk minder. Het maakt het boek als thriller onevenwichtig.
Maar dit boek is geen thriller, het is een aanklacht.

Het is het verhaal van artikel vier: betrek geen onnodige zaken in een proces. Op het moment dat je beroofd wordt doet het niet ter zake dat zeven jaar eerder je auto gestolen werd. Maar in een verkrachtingszaak gaat het over de signalen die het slachtoffer uitgezonden heeft, en wordt de personaliteit en het verleden van de vrouw in kwestie belangrijk.

‘Waarom wordt er verschil gemaakt tussen verkrachtingen en andere misdrijven?’
Ramen spreidde zijn armen. ‘Omdat we het over seks hebben!
Soms stemmen mensen er mee in en soms niet. Niemand vraagt er om om zo nu en dan neergeslagen of overvallen te worden!‘

ISBN 9789021458687 | paperback | 426 pagina's| Uitgeverij Q | juli 2015
Vertaald uit het Zweeds door Edith Sybesma

© Marjo, 13 september 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Wandaden
Thomas Erikson

Wie iemand mishandelt of een diefstal pleegt, wordt hiervoor gestraft. Dat vindt niemand vreemd. Wie echter iemand op brute wijze verkracht en naast lichamelijk letsel ook nog eens een groot psychisch letsel toebrengt, kan de dans wel eens ontspringen. Sterker nog: de kans om voor een verkrachting vervolgd te worden is vele malen kleiner dan de kans geen enkele straf opgelegd te krijgen. In feite wordt slechts een handjevol verkrachters voor hun vreselijke daden veroordeeld.

Auteur Thomas Erikson beseft heel goed dat hij voor zijn tweede thriller over gedragswetenschapper Alex King een pittig onderwerp heeft gekozen. In het nawoord schrijft hij:

“Het onderwerp is taboe, jazeker. Ik heb geaarzeld voordat ik dit verhaal ging schrijven. Wil iemand zo’n vreselijke geschiedenis lezen? Kunnen we nog een groepsverkrachting aan? Het is gemakkelijker om over iemand te vertellen die wordt neergeslagen en overvallen dan over iemand die is verkracht. Maar ik zag Sara zo duidelijk voor me, zo onvoorstelbaar kristalhelder. Ik moest eenvoudigweg zien hoe ze zich eruit zou redden.”

De Sara waar Thomas Erikson naar verwijst, is Sara Leijon. Zij is begin twintig en de hoofdpersoon van dit boek. Na een avondje stappen wordt ze op gewelddadige wijze door vier jonge mannen verkracht. De gewonde Sara doet iets wat veel vrouwen, uit schaamte en angst niet geloofd te worden, niet doen: ze doet aangifte. De agent die de aangifte opneemt is een hork. Hij vraagt aan de hevig toegetakelde Sara of ze wel zeker weet dat ze verkracht is. Gelukkig springt een vrijwilliger van Slachtofferhulp voor haar in de bres. Ze zorgt ervoor dat rechercheur Nina Mander het stokje van haar botte collega overneemt. Nina Mander twijfelt geen moment aan het verhaal van Sara en ook de arts die haar in het ziekenhuis onderzoekt is ervan overtuigd dat Sara verkracht is. De zaak is zo klaar als een klontje. Toch zegt dat in het geval van een verkrachting nog niet veel.

Je zou denken dat de verkrachting van Sara een uitgemaakte zaak is en dat haar verkrachters zonder pardon achter de tralies verdwijnen. Niets is echter minder waar. Er komt een rechtszaak en Sara wordt door de advocaten van de tegenpartij genadeloos aan de schandpaal genageld. Sara was dronken en ze heeft een twijfelachtig verleden. Ook ging ze uitdagend gekleed. Heeft ze het er eigenlijk niet zelf naar gemaakt? Vreemd genoeg lijkt het of Sara terecht staat voor het feit dat vier mannen zich aan haar hebben vergrepen. De vragen die de advocaten haar stellen zijn bikkelhard en gevoelloos. Heeft ze wel vaak en hard genoeg nee geroepen? Heeft ze zich wel hevig genoeg verzet of heeft ze zelf de vreselijke gebeurtenis over zich afgeroepen? Ook de reacties op Sociale Media zijn mensonterend. Sara is het slachtoffer maar dat lijken sommige mensen vergeten te zijn.\

Nina’s vriend, gedragswetenschapper Alex King, trekt zich het verhaal van Sara persoonlijk aan. Sara doet hem denken aan zijn zusje Nicole die jaren geleden door een vriend van de familie werd verkracht. De zaak werd in de doofpot gestopt, iets wat helaas maar al te vaak gebeurt, maar Alex is het nooit vergeten. Hij woont diverse rechtszaken bij en komt tot de verbijsterende conclusie dat een rechtszaak bijna even traumatiserend voor de slachtoffers is als de verkrachting zelf. Hij besluit Sara en de officier van justitie tijdens de rechtszaak bij te staan. Zijn mensenkennis kan helpen de zaak een duwtje in de juiste richting te geven.

Illusies, het eerste boek over Alex King, vond ik goed maar het verhaal kwam naar mijn mening te traag op gang. Met Wandaden heeft Thomas Erikson mij echter volledig van zijn kunnen overtuigd. Ik ben om. Zonder pardon rekent hij met vooroordelen af en het verhaal van Sara wordt zonder franje of overdreven sentiment uit de doeken gedaan. De stugge en zelfingenomen Alex King ontpopt zich door zijn omgang met Sara tot een wat warmer mens. De indringende en persoonlijke manier waarop Erikson over het leed van verkrachtingsslachtoffers schrijft, gaat door merg en been. In een verhaal dat van begin tot eind boeiend is, groeit Sara uit tot een personage die je als lezer nooit meer vergeet.

Erikson doneert tien procent van de opbrengst van deze indrukwekkende thriller aan Slachtofferhulp in Zweden. Lees dit boek!

ISBN 9789021458687 | paperback | 426 pagina's| Uitgeverij Q | juli 2015
Vertaald door Edith Sybesma

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

height= Illusies
Thomas Erikson

Tijdens het geven van een lezing, net als het publiek aan zijn lippen hangt, ziet gedragspsycholoog Alex King het hoofd van een van zijn toehoorders uit elkaar spatten. In de volle zaal heeft zojuist een executie plaatsgevonden. Het slachtoffer is multimiljonair Claes Ljunggren, een meedogenloze zakenman. Van de dader ontbreekt ieder spoor, op een imposant wapen na.

Inspecteur Gabriel Hellmark en rechercheur Nina Mander steken zoveel mogelijk tijd in de zaak. Als eerste worden de eventuele vijanden van Claes Ljunggren in kaart gebracht. Het zal niet eenvoudig worden de dader te ontmaskeren want velen hadden een hardgrondige hekel aan Ljunggren. Zijn harde manier van zakendoen bracht veel mensen naar de rand van de financiële afgrond. Dan werpt een telefoontje nieuw licht op de zaak. Meerdere kranten hebben een brief ontvangen waarin staat vermeld dat Ljunggren is vermoord omdat hij weigerde vijfentwintig miljoen te betalen voor zogenaamde “persoonlijke beveiliging”. Claes Ljunggren werd gechanteerd met zijn leven als inzet.

Ook Roger Axberg ontvangt een anonieme brief waarin hem wordt verzocht geld over te maken. Hij moet vijftig miljoen betalen. Axberg weet dat Ljunggren een soortgelijke brief heeft ontvangen, de kranten hebben dat feit breed uitgemeten. Hij besluit om gehoor te geven aan het advies van de politie en meldt zich op het politiebureau. Gabriel Hellmark verzekert Axberg en zijn ongeruste vrouw Eva dat ze vooralsnog geen enkel gevaar lopen. Enkele ogenblikken na de geruststellende woorden wordt Axberg zonder pardon voor het politiebureau neergeschoten. De boodschap is duidelijk: geen politie.

Nina Mander heeft de getuigenverklaring van Alex King opgenomen. Hij heeft indruk op haar gemaakt en ze vraagt hem om zijn mening over de zaak. Alex is gespecialiseerd in het analyseren van verschillende persoonlijkheidstypes – hij maakt gebruik van een kleurensysteem dat is gebaseerd op onderzoek van C.G Jung en William Moulton Marston - en probeert zich een beeld van de dader te vormen. Wat zeggen de feiten die bij de politie bekend zijn over het karakter en de werkwijze van de dader? Nina en Alex voelen zich prettig in elkaars nabijheid en zoeken elkaar steeds vaker op. Alex raakt steeds nauwer bij de zaak betrokken. Kunnen ze de moordenaar vinden voordat hij of zij nog meer rijke slachtoffers maakt?

Nina vraagt Alex om haar met name bij een andere zaak te helpen. Fredric Hellmark, de broer van Gabriel, lijkt samen met zijn gezin van de aardbodem verdwenen te zijn. In eerste instantie maakt Hellmark zich geen zorgen, Fredric is nogal chaotisch en meestal is er achteraf en logische verklaring voor zijn afwezigheid. Toch vraagt hij Nina om navraag te doen naar de verblijfplaats van Fredric. Samen met Alex neemt Nina een kijkje in het huis van Fredric en zijn gezin. Alles lijkt in orde maar toch trekt een klein detail de aandacht van Alex. Zijn Fredric en zijn gezin wel vrijwillig verdwenen?

Het verhaal in Illusies komt een beetje traag op gang. De lezer maakt kennis met veel verschillende personages. Er is een tweede verhaallijn en die blijkt nog veel interessanter te zijn dan de verhaallijn over de moorden op de miljonairs. Deze tweede verhaallijn gaat over Fredric. Zijn verhaal begint ruim voordat de moord op Claes Ljunggren plaatsvindt. Fredric is journalist en wanneer hij wordt gevraagd om voor een exorbitant bedrag een biografie te schrijven, hapt hij meteen toe. Zonder aarzelen ondertekent hij het contract. Fredric had het document beter even goed door kunnen lezen want er staan vreemde clausules in het contract. Wanneer Fredric de eerste deadline niet haalt merkt hij dat de bewoordingen in het contract letterlijk opgevat dienen te worden. Wie is zijn opdrachtgever eigenlijk?

Illusies is een verhaal dat steeds spannender wordt naarmate het vordert. Het verhaal heeft even tijd nodig om tot bloei te komen maar dan is het ook zeer de moeite waard. De verhaallijnen bouwen toe naar een spannende, stoere en verrassende ontknoping. De Zweedse auteur Thomas Erikson liet zich inspireren door de schrijfstijl van de Nederlandse auteurs Janwillem van de Wetering en Peter de Zwaan. Hij wilde geen doorsneethriller schrijven en dat is hem zeker gelukt. Er komen meer boeken over Alex King, in Zweden is het tweede deel al verschenen. Ik ben benieuwd hoe deze reeks zich verder zal ontwikkelen.

ISBN 9789021454726 | paperback | 368 pagina's| Uitgeverij Q | maart 2014
Vertaald door Edith Sybesma

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER