Terry Pratchett
http://www.terrypratchettbooks.com
Lees ook de Leestafel-recensie over het boek Volk in de categorie Jeugd 10-12 jaar.
Op stoom
Schijfwereld 40
Terry Pratchett
Op stoom is het 40ste deel in de Schijfwereldreeks. De originele, Engelstalige versie verscheen in 2013. Het eerste deel - De Kleur van Toverij – verscheen dertig jaar eerder, in 1983. De reeks is in verschillende cycli opgedeeld. Op stoom behoort tot de Feucht von Lippvacht-cyclus. Ook zijn er een aantal losse delen en korte verhalen verschenen.
Zoals de naam al doet vermoeden, heeft de Schijfwereld de vorm van een schijf. Het is echter niet zomaar een platte wereld die zich op een vast punt in de ruimte bevindt. De Schijfwereld wordt gedragen door vier olifanten die op hun beurt op de rug van een enorme schildpad staan. Deze schildpad baant zich een weg door de ruimte, niemand weet precies waarheen.
De bevolking van de Schijfwereld is divers. Er leven mensen maar ook bijvoorbeeld trollen, kobolden, dwergen, weerwolven, golems, vampiers, zombies en tovenaars op deze bijzondere planeet. De grootste stad heet Ankh-Meurbork. Een tiran met de naam Ottopedi maakt er de dienst uit. Wanneer Heer Ottopedi hoort dat een jongeman met de naam Dik Pastol een stoommachine heeft uitgevonden, draagt hij voormalig crimineel Feucht von Lippvacht op het nieuwe tijdperk in goede banen te leiden. Eigenlijk is het tijdperk van de stoommachine nog niet aangebroken maar daar is nu niets meer aan te doen.
Ook de vader van Dik Pastol had een voorliefde voor stoom. Helaas was de man niet goed in het maken van wiskundige berekeningen en kwam hij op een nare manier om het leven. Gelukkig is Dik een slimme kerel en hij heeft het werk van zijn vader in het geheim voortgezet. Niet alleen heeft hij een stoommachine uitgevonden, hij heeft met behulp van de nieuwe technologie een heuse stoomlocomotief gebouwd. Heel Ankh-Meurbork loopt uit om het enorme gevaarte, dat de naam IJzeren Biels draagt, te bekijken.
Dik Pastol bedenkt ook het spoor en al snel is de Hygiënische Spoorwegmaatschappij een feit. De mogelijkheden lijken eindeloos en de economie wordt nieuw leven ingeblazen. De spoorwegmaatschappij brengt tal van nieuwe banen met zich mee en nieuwe nederzettingen schieten als paddenstoelen uit de grond. Ottopedi en Feucht houden de nieuwe ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Het lijkt wel of iedereen een slaatje uit de uitvinding van Dik Pastol probeert te slaan. Toch duiken er ook problemen op.
De komst van de IJzeren Biels luidt inderdaad een nieuwe tijdperk in. Meer dan ooit leven de verschillende volken samen. Dagjesmensen brengen bezoekjes aan exotische oorden en arbeiders reizen met het groeiende spoor mee. Velen juichen de nieuwe ontwikkelingen toe maar er zijn ook lieden die zich verzetten tegen de smeltkroes aan culturen die ontstaat. Saboteurs en spionnen proberen tot het mechanisme van de IJzeren Biels door te dringen. Gelukkig blijkt de locomotief zich niet zomaar gewonnen te geven. Je zou bijna denken dat het een ziel heeft.
Op twaalf maart van dit jaar is de Engelse auteur Terry Pratchett op 66-jarige leeftijd aan de ziekte Alzheimer overleden. Hij schreef meer dan 70 fantasy-boeken waarin humor en een kritische kijk op de maatschappij de boventoon voerden. In het boek Op stoom worden de ontdekking van de stoommachine en het ontstaan van onze multiculturele samenleving op bijzondere wijze uit de doeken gedaan.
In eerste instantie is Op stoom vooral een grappig en druk boek. Verderop in het verhaal ontstaat een mooie diepgang. Doordat de bevolking van de Schijfwereld voortaan probleemloos andere gebieden kan bezoeken, leren de verschillende inwoners elkaar beter kennen. Er ontstaan situaties die sterk aan onze huidige leefwereld doen denken. Er zijn volken die zich verdraagzaam opstellen terwijl andere volken hooghartig gedrag vertonen. Er worden zelfs terroristische daden gepleegd. De boodschap van Terry Pratchett is duidelijk: samen staan we sterk! Met dit mooie levensmotto stevig in mijn achterhoofd verankerd, zal ik nog vaak aan deze schrijver terugdenken.
ISBN 9789022574522 | paperback | 347 pagina's| Boekerij | augustus 2015
Vertaald door Venugopalan Ittekot
© Annemarie, 14 oktober 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
De kleur van Toverij
Schijfwereld 1
Terry Pratchett
Ik was eigenlijk op zoek naar nog een paar delen van “Het Rad des Tijds”, toen ik dit uiterlijk zeer aantrekkelijk boek onder ogen kreeg. Het is het eerste boek uit de reeks over de Schijfwereld, met als ondertitel “fantastische satire met hilarische diepgang”. Dit, gecombineerd met een prachtige kaft, leek mij voldoende om het aan te schaffen. We zien wel, wat er van komt.
Terry Pratchett is een Britse auteur van humoristische fantasy boeken, science fiction en jeugdboeken (die ook door zijn volwassen lezers verslonden worden). Hij is vooral bekend via zijn Schijfwereld serie, die momenteel dertig boeken bevat. Het eerste en tweede boek van de reeks werden verfilmd door Vadim Jean.
"De Kleur van Toverij" bestaat uit vier verhalen ("De Kleur van Toverij", "Het Geven van Acht", "De Roep van de Würm" en "Op het Randje"), waarin we, dank zij een alwetende verteller, kennis maken met de “mislukte” tovenaar Rinzwind (in het Engels Rincewind) en een niet al te snuggere toerist, Tweebloesem, met zijn wandelende Bagage. Tijdens hun avonturen maken wij kennis met de Schijfwereldplaneet en zijn bewoners. Samen reizen zij van de stad Ankh-Meurbork, nadat zij deze in brand gestoken hebben, naar het einde van de wereld, waar de zee, net zoals in ons Middeleeuws geloof, over de rand de diepte in stort. De verhalen zijn grappig, zonder veel diepgang. Het verhaal is doorspekt met heel wat neologismen. Het zou een aparte uitdaging zijn, deze eens naast de Engelse woorden te leggen. Hier en daar bevat het boek ook een paar voetnoten.
In het boek zijn heel wat verwijzingen terug te vinden naar andere fantastische verhalen of filmen, waardoor het geheel een satire wordt op de fantastische literatuur. Zo maakt Tannhäuser (Duits volksverhaal) zijn opwachting in de figuur van Prudh, de “superheld” van het verhaal, in“De Roep van de Würm”. In “Op het Randje” vond ik onder meer Icarus en Daedalus (Griekse mythologie) terug, naast de beroemde (lichtjes aangepaste) Star Trek quote “dat hij zich moedig zou wagen waar zich nooit eerder - … - iemand moedig gewaagd had”. Misschien verwijst de stad Ankh-Meurbork naar het Egyptische levensteken. En het geheel wordt bestuurd vanuit een soort van Noorse godenwereld (een bende die Rinzwind en co als spel hanteren). Maar niet alleen het fantastische moet er aan geloven. Ook de klassieke wetenschap wordt over de hekel gehaald. Deze wordt zo verdraaid dat zij nog altijd schijnt te kloppen. Anderzijds zou de “Godin Wier Naam Men Niet Noemt” wel eens een bron van inspiratie kunnen geweest zijn voor Joanne Rowling (Harry Potter).
Zonder humor kan de mens niet leven. En deze verhalen dragen daar zeker toe bij. Men kan hierbij opmerken dat door de vertaling een deel van de humor verloren gaat. Maar misschien is het toch wel een beetje van het goede te veel wanneer men verschillende boeken uit deze reeks na elkaar zou lezen. Het gevaar op een overdosis is niet onbestaande. Ik ben nog wel van plan, een paar boeken uit deze reeks te lezen, maar dan als tussendoortje na een zware brok.
ISBN 9789022551134 Paperback 200 pagina's | Boekerij | juli 2008 NUR 334