De straatfilosoof
Matthew Plamlin
Het debuut van een Engelse universitair docent. Hij studeerde Engelse letterkunde en geschiedenis, en dat merk je meteen als je dit boek, dat 477 pagina's telt, leest. Hij is niet bepaald bescheiden begonnen!
In een interview vertelt Matthew Plampin hoe hij tijdens onderzoek voor zijn promotie in aanraking kwam met de Manchester Art Treasure Exhibition van 1857. Hij ontdekte dat er in 1857 een gespannen sfeer heerste, vanwege het grote verschil tussen de sociale klassen. De aanleiding was de Krimoorlog, van 1854 tot 1856. In die tijd was de telegraaf net uitgevonden, en konden berichten tamelijk snel verwerkt worden voor de krantenlezers. Zo ontstond het onderhavige boek over de straatfilosoof Thomas Kitson.
Kiston is correspondent van The Courier en wordt naar de Krim gezonden om samen met de Ierse Cracknell het thuisfront op de hoogte te houden van de wederwaardigheden van het Engelse leger. Ook de tekenaar Styles voegt zich bij hen. Cracknell en Styles blijken allebei hun oog te hebben laten vallen op dezelfde vrouw, de een met, de ander zonder succes, maar zij is in feite getrouwd met een van de gehate officieren. Zij speelt ook nog Florence Nightingale (die bekend is geworden door haar rol op de Krim).
Naast de feitelijke weergave van de strijd en de achtergronden daarvan, spelen ook persoonlijke motieven hun onontkoombare rol.
De Krimooorlog blijkt de eerste gelegenheid geweest te zijn waarbij de mensen thuis konden lezen over de oorlog ver weg, waar hun zoons, vaders en echtgenoten heen waren gestuurd om te strijden tegen de Russen. Oorlog is sowieso nooit prettig, maar wat Cracknell en Kitson zien en beleven -want ze wagen zich ook tussen de soldaten aan het front -, je kan je niet voorstellen dat dit mogelijk is geweest!
Er was geen tot zeer gebrekkige medische verzorging, er heerste cholera en tyfus. Officieren die warm aangekleed in een behoorlijk onderkomen schuilen met voldoende eten en drinken, terwijl Jan soldaat, die nauwelijks iets heeft om aan te trekken - de voorraadboot met uniformen is gezonken - zonder pardon het slagveld op wordt gestuurd. Officieren die praten over militaire eer waarbij een onberispelijk tenue erg belangrijk blijkt te zijn. Over de onmogelijkheid van opgeven of terugtrekken, terwijl ze dat zelf dus wel doen! Ook plunderen vinden zij heel gewoon, al hoeft niet iedereen te zien wat zij doen.
De oorlogsjournalisten, zien en registreren. Het thuisfront leest en komt in rep en roer.
Onze journalisten komen er niet zonder kleerscheuren van af, maar het eigenlijke verhaal ontvouwt zich pas als ze na de oorlog elkaar weer treffen in Manchester, ten tijde van bovengenoemde tentoonstelling, waar geplunderde kunst blijkt te hangen. Dan komt het plot pas echt op gang.
De enige opmerking die ik heb is dat er niets wordt verteld over de achtergronden van de Krimoorlog. Misschien weet een Engelse lezer precies hoe het zit, misschien vond de schrijver dat niet zo belangrijk, al zou dat me verbazen, want de achtergrond van het verhaal blijkt gedegen onderzocht te zijn, en de feiten kloppen. Een lezer die meer wil weten verwijs ik naar Wikipedia.
De schrijver laat de lezer lang in het ongewisse: hij vertelt om en om over de perikelen op de Krim en in Manchester, waarbij ook de tijd steeds mee wisselt.
Langzaam komen we te weten wat er zich precies allemaal heeft afgespeeld bij Sebastopol, terwijl tegelijk de verwikkelingen rond de tentoonstelling aan bod komen. Kitson is na de oorlog aan het werk gegaan als straatfilosoof, een journalist die artikelen schrijft over de dagelijkse gebeurtenissen in de stad die de lezer interesseren. Een roddeljournalist avant la garde, maar niet van harte. Zowel in het deel over de oorlog als in het Manchesterdeel speelt de liefde een grote rol.
Een prachtige historische roman, niet een waarbij je op het puntje van je stoel zit, maar Plampin weet zijn verhaal boeiend te vertellen manier. Hij treft de juiste toon en de juiste sfeer, dus ook al kan je het boek even
wegleggen, je pakt het snel weer op. Want je wil weten hoe het zit, weten hoe het afloopt!
ISBN 978 90 261 2674 1 Hardcover 480 pagina's | Uitgeverij De Fontein | september 2009
Vertaald door Kees van Weelde
© Marjo, oktober 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER