Wandaden
Thomas Erikson
De kern van het verhaal is snel verteld: een jonge vrouw is het slachtoffer van een gangbang. Vier onbekende mannen verkrachten en mishandelen haar en vinden dat zij onschuldig zijn omdat alles er op wees dat ze er zin in had.
De realiteit lijkt aan hun kant te staan. Veel slachtoffers van verkrachtingen doen niet eens aangifte, en doen ze dat wel, dan belandt slechts een fractie van de daders ook echt achter slot en grendel.
Sara Leijon doet aangifte, waarbij het lot haar gunstig gezind is: ze treft een rechercheur die met haar lot begaan is. Nina Mander is vastbesloten om de zaak met succes aanhangig te maken.
Haar partner Alex King, gedragswetenschapper van beroep, raakt ook bij de zaak betrokken, en is een grote steun. Dat heeft ze hard nodig, want haar zaak is niet sterk, alleen al omdat ‘men’ van mening is dat een vrouw die niet van onbesproken gedrag is, er ‘wel om gevraagd zal hebben’.
Na de inleiding, waarin we lezen waar we mee te maken hebben, volgt de gang van zaken rondom het proces. Er zijn flashbacks naar het gebeuren zelf, en er wordt uitgelegd waarom Alex zo betrokken is. Het verhaal speelt in die fase van het boek vooral om ethische kwesties, en is een soort psychologische ontleding van de gang van zaken rondom een verkrachtingszaak.
Dat is reuze interessant omdat dit verhaal helaas ook in Nederland – het boek speelt in Zweden – actueel zou zijn. Het meisje lijkt in het proces niet behandeld te worden als slachtoffer, sterker nog: ook privé wordt ze met de nek aangekeken. Het lijkt wel of zij degene is die in de beklaagdenbank staat! Alsof zij er op uit is het leven van die jongens te verzieken. Dat die knullen daaraan zelf schuldig zijn, daar lijkt niemand van uit te gaan.
Het is eigenlijk jammer dat als de ontknoping dichtbij is, de schrijver zich realiseert dat hij eigenlijk een thriller aan het schrijven is. Er moeten dan nog wat andere verhaallijntjes, die al wel een beetje voorbereid waren, afgerond worden. Het verhaal van de broer bijvoorbeeld vind ik storend.
Ik vond de ethische kwestie zoals die aangeroerd werd, en zoals die ‘verantwoord’ werd in een nawoord, zeer de moeite waard, maar de slotfase van het verhaal, waarvan ik natuurlijk toegeef dat die nodig is, een stuk minder. Het maakt het boek als thriller onevenwichtig.
Maar dit boek is geen thriller, het is een aanklacht.
Het is het verhaal van artikel vier: betrek geen onnodige zaken in een proces. Op het moment dat je beroofd wordt doet het niet ter zake dat zeven jaar eerder je auto gestolen werd. Maar in een verkrachtingszaak gaat het over de signalen die het slachtoffer uitgezonden heeft, en wordt de personaliteit en het verleden van de vrouw in kwestie belangrijk.
‘Waarom wordt er verschil gemaakt tussen verkrachtingen en andere misdrijven?’
Ramen spreidde zijn armen. ‘Omdat we het over seks hebben!
Soms stemmen mensen er mee in en soms niet. Niemand vraagt er om om zo nu en dan neergeslagen of overvallen te worden!‘
ISBN 9789021458687 | paperback | 426 pagina's| Uitgeverij Q | juli 2015
Vertaald uit het Zweeds door Edith Sybesma
© Marjo, 13 september 2015
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER